Zachowek – czym jest, ile wynosi, komu przysługuje, jak się oblicza

To instytucja prawa spadkowego mająca na celu ochronę osób najbliższych spadkodawcy, które z różnych powodów nie uczestniczyły w podziale spadku - np. zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy. Uprawnieni do zachowku mogą żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.

W momencie śmierci lub ogłoszenia testamentu, majątek zmarłego przekazywany jest na współmałżonka i dzieci (spadkobierców). Do otwarcia spadku dochodzi z mocy ustawy lub testamentu. Z ustawy, do przekazania spadku w pierwszej kolejności powoływany jest małżonek i dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą w równych częściach. W testamencie spadkodawca ma możliwość rozporządzania swoim majątkiem, co nie zawsze oznacza, że została w nim ujęta najbliższa rodzina. Z tego powodu, celem zabezpieczenia interesów jego bliskich, których nie umieścił w testamencie funkcjonuje instytucja zachowku.

Substrat zachowku to kwotowo określona wartość spadku (majątku spadkowego), która jest stosowana do obliczania zachowku. W skład substratu zachowku wchodzi czysta wartość spadku pomniejszona o zapis windykacyjny.

Czysta wartość spadku to wszystkie aktywa pozostawione po śmierci zmarłego powiększone o udzielone za życia darowizny. Zapis windykacyjny to z kolei wszystkie długi i zobowiązania (np. ujęte w księgach hipotecznych), które po śmierci testatora obciążają jego majątek.

W skład aktywów majątku wchodzącego w skład substratu wchodzą między innymi:
- Nieruchomości, takie jak dom, mieszkanie, działki ziemia, itp.
- Ruchomości, czyli samochody, meble, sprzęt domowy, itp.
- Rachunki bankowe, lokaty, inwestycje finansowe.
- Prawa majątkowe, takie jak patenty, prawa autorskie, prawa do znaków towarowych itp.

Długi i zobowiązania obejmować mogą na przykład:
-Kredyty, pożyczki, zobowiązania finansowe.
- Zobowiązania podatkowe
- Inne długi.

Kwota zachowku najczęściej wypłacana jest w gotówce. Wysokość wypłaconej kwoty z tytułu zachowku uzależniona jest od części majątku, która przypadałaby spadkobiercy gdyby dziedziczył ustawowo. Osobom uprawnionym do zachowku należy się 1/2 przynależnego im udziału spadkowego. Niepełnoletnie dzieci z kolei (w momencie otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy uzyskają 2/3 należnego udziału. Aby poznać szczegóły warto odwołać się do prawa spadkowego, art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego. Do zapłatyzachowku są zobowiązani inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część. Dla większości spadkobierców otrzymany spadek może stanowić pewien kłopot, bowiem najczęściej spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.

Szczegółowo, osoby, którym on przysługuje zostały wymienione w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego. Są to przede wszystkim wszyscy spadkobiercy, którzy zostali powołani do spadku z ustawy z I grupy lub w przypadku ich braku z grupy II, czyli:
1. zstępni (kolejni potomkowie tej samej osoby: dzieci, wnuki, prawnuki itd.)
2. małżonek
3. rodzice spadkodawcy, ale tylko w przypadku braku dzieci spadkodawcy.

Do grupy zstępnych dzieci zaliczają się:
1. naturalni potomkowie spadkodawcy
2. dzieci przez niego przysposobione (adoptowane)
3. dzieci uznane przez niego jako własne
4. dzieci pozamałżeńskie.

Warto wiedzieć również, komu nie przysługuje prawo do zachowku:
- wszyscy wydziedziczeni w testamencie zmarłego
- dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
- osoby, które są uznane za niegodne dziedziczenia
- osoby uprawnione do zachowku, które wcześniej otrzymały od spadkodawcy darowizny o wartości co najmniej równej kwocie należnego im zachowku.
- spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
- małżonek, który pozostaje w separacji w chwili śmierci spadkodawcy
- małżonek, wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy

Jesteśmy do Twojej dyspozycji - w każdej chwili możesz do nas zadzwonić i opisać swój problem. A my rozpoznamy i omówimy temat, określimy możliwości i przedstawimy propozycje dalszego sposobu działania.

Wybierzemy właściwego dla Twojej sprawy prawnika, ustalimy ewentualny termin wizyty lub kontaktu zdalnego.

Proces dziedziczenia majątku jest złożonym zagadnieniem, które często wiąże się z trudnościami w określeniu sposobu podziału majątku testatora między spadkobierców. W przypadku, gdy majątek testatora jest znaczny, a liczba potencjalnych uczestników podziału jest duża, rzetelne i uczciwe wykonanie postępowania o nabycie spadku staje się emocjonującym i wymagającym zadaniem. Sprawy takie to zazwyczaj postępowania sporne. W sytuacji, gdy w trakcie takiego postępowania pojawiają sprzeczne zdania między spadkobiercami, warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika specjalizującego się w sprawach majątkowych. Dobry adwokat od prawa spadkowego pomoże zrozumieć i ochronić Twoje prawa do spadku po zmarłym.

Zachowek jest częścią spadku, która przysługuje ustawowo osobom bliskim zmarłego, to jest dzieciom, małżonkowi lub rodzicom. Dlatego należy zaznaczyć, że w celu uzyskania zachowku konieczne będzie wykazanie pokrewieństwa ze zmarłym oraz udowodnienie, że nie uzyskało się właściwego udziału w spadku, który przysługuje spadkobiercy z ustawy. Osoby, szukające wsparcia mogą skorzystać z kompleksowej pomocy prawnej adwokata od zachowku lub jedynie porady prawnej adwokata od spraw majątkowych, który świadczy usługi prawne, w sprawach dotyczących spadku, zachowku i każdej sprawy majątkowej.

Warto pamiętać, że proces uzyskania zachowku bywa mocno skomplikowany, dlatego dobrze jest skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, którego udział zagwarantuje umiejętność zrozumienia złożonych przepisów prawa i skutecznego reprezentowania interesów swoich klientów przed sądem. Dobry prawnik zapewni właściwy i rzetelny przebieg postępowania, wskaże możliwości i możliwie najkorzystniejsze rozwiązanie sporu. Dochodzenie zachowku to najczęściej postępowania sporne, dlatego nieoceniona będzie konsultacja prawna, a dobry adwokat pomoże właściwie rozumieć warunki nabycia nabycia prawa do spadku i zachowku. Ponadto proces ten może być kosztowny, ze względu na konieczność dokładnego oszacowania składników majątku zmarłego. W sytuacji gdy majątek spadkodawcy był znaczny, dochodzenie zachowku jest sprawą uzasadnioną z punktu widzenia osób, które mają takie roszczenie.

Aby rozpocząć proces dochodzenia zachowku, należy złożyć odpowiedni wniosek do sądu. Wniosek należy złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku, do sądu właściwego dla miejsca ostatniego zamieszkania zmarłego.

Wymagalność tego roszczenia nie ma określonego terminu i zaczyna się natychmiast po wezwaniu dłużnika do spełnienia zobowiązania. Wysokość odsetek ma istotny wpływ na ostateczną wartość zachowku. Największy wpływ na wysokość odsetek ma termin płatności, który z kolei jest uzależniony od terminu wymagalności roszczenia zachowku.